Deel het bericht “Raapzaad 4 in gesprek met Gert Datema, biologisch veehouder in Niekerk, Groningen”
Veeboer Gert Datema (Niekerk): van gangbaar intensief naar gangbaar extensief boeren tot, onontkoombaar, biologisch boeren. Over de zoektocht naar kwaliteit van het landschap en het boerenbedrijf.
Heart of Midlothian – Motherwell 3 – 2
‘Ik vind het geluid van de Wulp wel het mooiste vogelgeluid’, vertelt Gert Datema, biologisch veeboer in Niekerk. Het gesprek gaat over de dieren in het boerenlandschap. Aan de ene kant zitten nu ooievaars achter zijn tractor als er mest wordt uitgereden, zijn er weer kikkers in de sloot, is de vos terug, maar ‘de weidevogels zijn ons als boeren door de vingers geglipt’. Tot zijn grote geluk had Gert dit jaar een nest van de Wulp in zijn weilanden; een omgeving die je niet direct Wulps is. Ze broeden het liefst in heide- en veengebieden. Opmerkelijk was ook dat het nest niet in de beschermde weilanden, die pas zeer laat gemaaid worden, lag, maar midden in zijn cultuurgrasland. Hij maaide er twintig meter omheen en het nest is uitgekomen.
Het is de derde keer dat we met Gert rond de tafel zitten. Dit keer wordt het interview opgenomen. Zie de verwijzing hieronder. De zorg voor weidevogels is Gert van jongs af meegegeven en is bij veel biologische boeren een onderdeel van hun bedrijfsvoering. Hij constateert dat de aantallen kieviten, grutto’s drastisch zijn gedaald. De hoofdoorzaken zijn duidelijk: moderne, industriële weilanden zijn niet veilig voor weidevogels en er valt (te) weinig eten voor ze te halen. Vandaar dat de hectares beschermd grasland pas in juni worden gemaaid in plaats van april, mei. En dat er natte plekken zijn dat er veel insecten en larven, wormen te vinden zijn voor de (jonge) vogels. Voor dit aangepaste beheer kunnen boeren financieel gecompenseerd worden.
In de verhitte discussie over hoe de te grote hoeveelheid stikstof in het landschap teruggedrongen kan worden, is het beheer van Datema voorbeeldig. ‘ Allereerst minder koeien per hectare, zegt hij. En de crux zit hem in het niet gebruiken van kunstmest, geen mest van buiten aan voeren en de koeien maximale weidegang geven.’ Wat dit laatste betreft: zijn koeien lopen zo’n zeven, acht maanden per jaar in de weilanden. In de supermarkt wordt zuivel verkocht met de vermelding ‘Gemaakt van weidemelk’. Daarvoor moeten de koeien (minimaal) vier maanden, minimaal zes uur per dag buiten lopen. Een stap in de goede richting of ‘green washing’?
Het gesprek met Gert, en ook met zijn zoon en beoogd opvolger Wiliam (24), moest op tijd in de week opgenomen worden want voor het weekend er na werd afgereisd naar Edinburgh voor een voetbalwedstrijd van Heart of Midlothian. Ze keken er erg naar uit. En ja, FC Groningen is belangrijker dan ‘dat clubje (= Heerenveen) 45 kilometer verderop’. Nou maar hopen dat de FC niet degradeert….