Moeten aardappels, groente en fruit btw-vrij worden?

Het zal ongetwijfeld in het vriesvak van de koelkast terecht komen. Het regeringsplan om per 1 januari 2024 de verkoop van verse groente en fruit vrij te stellen van de btw-heffing die winkeliers bij de inkoopprijs moeten optellen om vervolgens af te dragen aan de belastingdienst. Het kabinet is gevallen en bijna ieder nieuw plan wordt doorgeschoven naar een volgend kabinet, maar er is ook veel kritiek op het plan.

Harm Wierenga, winkelier van de Morgenster in Hoogezand-Sappemeer, is voor het vrijstellen van de btw-heffing. Vooral als signaal van de regering aan de bevolking dat ze het achterliggende probleem, er wordt te weinig gezond gegeten, onderkennen. Hij realiseert zich ook dat het, wat geld betreft, weinig oplevert. Het Centraal Plan Bureau schrijft op de website, in een column van 13 april jl, dat het armere gedeelte van de bevolking jaarlijks €800.- uitgeeft aan groente en fruit (€2.19 per dag). Stel dat winkeliers geen btw meer hoeven te betalen, en niet stiekem daarna hun prijzen, hun winstmarge, verhogen, dan is het voordeel €0.20 per dag. Dit is geen echte prijsprikkel om meer groente en fruit te kopen.

Een voor de hand liggend bezwaar is dat bij zo’n algemene regel iedereen profiteert, ook diegenen die genoeg geld hebben, en die zelfs gemiddeld genomen meer aan groente en fruit uitgeven. Dus iets meer profiteren van de prijsverlaging dan het armere deel.

In De Nieuwe Weg heb ik gezien dat de verkoop van biologische producten bijna geen relatie heeft met inkomen, maar vooral afhangt van de mate waarin men bewust is van het verband tussen goede voeding en gezondheid en milieuproblemen. Met andere woorden: als iemand ongezond eet dan verandert dat niet door verse groente en fruit goedkoper te maken.

Een beter plan is om Voedselbanken te voorzien van verse producten om klanten op het minimum de gelegenheid te geven,goed te eten. Of geef alle lagere scholen de middelen om maaltijden aan kinderen aan te bieden. En verbiedt de automaten op middelbare scholen waarin alleen snacks en frisdranken worden aangeboden etc.

Maar programma’s waarbij bewustwording over de kwaliteit van onze voeding centraal staat, blijven nodig. We hebben blote-voeten-koks nodig.