raapzaad 22: de OPLOSSING VAN HET MESTPROBLEEM?

Sommige boeren zitten zo vol plannen dat als ze eenmaal beginnen te praten ze niet te stoppen zijn. Karst Jan Snip (34) is zo’n iemand. Hij geeft, zoals dat hoort, een stevige hand als we hem bij de ingang van de schuur opwachten. Anderhalf uur later staan we daar nog, naast een deel van de 90 Jersey-koeien. Hij is op de boerderij opgegroeid. Zijn vader is buiten op het erf bezig en moeder doet de administratie. De boerderij ligt aan de Jonkersvaart vlak bij het streekdorp met dezelfde naam, in het Westerkwartier, op de grens met Friesland. De weilanden ontstonden op veengrond die in vorige eeuwen is afgegraven voor turf. Er zit nog een laagje veen in het zand, de bodem heet daardoor ‘’moerig’’.

Het was jonker Ferdinand Folef von Innhausen und Kniphausen die Ferdinand Folef von Innhausen und Kniphausen die rond 1780 het kanaal aanlegde en daarmee de turfwinning een nieuwe impuls gaf (Wikipedia). De Jonkersvaart is van zeven kilometer lang en heeft de Jonker-titel als herinneringaan Ferdinand Folef von Innhausen und Kniphausen.

Na de landbouwopleiding bij van Hall Larenstein werkte Karst Jan zeven jaar in het buitenland en zag hij in Californië een composteersysteem met enorme potenties. In alle eenvoud: straks worden in een betonnen bak op het erf houtsnippers gestort en die worden iedere dag overgoten met door water verdunde gier uit de kelders. Tegelijk worden er compostwormen aan toegevoegd. Er ontstaat een wormencomposteerbak die in anderhalf jaar kostbare wormenmest produceert. Door de biljoenen bacteriën verandert de verdunde gier in enkele uren in schoon water – en kan opnieuw gebruikt worden.

Het belangwekkende van deze compostering is dat het gehalte aan methaan en lachgas, twee broeikasgassen die tientallen keren sterker zijn dan kooldioxide, in de gier met ruim 90% vermindert. En in bijna dezelfde mate het gehalte aan ureum en ammoniak, de stikstofvervuilers. En daarmee kan het systeem wellicht de oplossing zijn voor de hardnekkig en kostbare overbemesting bij melkveehouders. Omgekeerd, organische (wormen)mest, daar zitten milieuvriendelijke akkerbouwers om te springen. Maar zover is het nog niet, de planning is dat deze winter de installatie gebouwd wordt en in de loop van volgend jaar de eerste wormenmest produceert.

Karts Jan zweert bij het gebruik van allerlei kruiden als groenbemester tussen het gras. De kwaliteit van het gras lijkt alleen maar te verbeteren en hij staat versteld van de hoeveelheid insecten die er in de kruidenweides voorkomen. Rond de boerderij vliegen, eind oktober, nog altijd boerenzwaluwen.

Zijn Jerseykoeien zijn kleine, lichtbruine, dieren die beduidend minder melk geven dat de Frisian-Holstein-koe, het paradepaardje van de Nederlandse melkveehouderij. Maar door het hoge gehalte aan room en eiwit in de Jersey-melk is de vergoeding fors hoger dan die voor gangbare melk en kan er rendabel geboerd worden.

Alsof Karts Jan en Andrea nog niet genoeg werk om handen hebben –  naast twee kleine kinderen – wordt een deel van de schuur omgebouwd tot kaasmakerij waar de ex-kaasmaker van Kaaslust in Veenhuizen zijn ambacht gaat voortzetten. Good old Jan Craens is er ook bij betrokken als kaasfluisteraar. Nu al wordt een deel van de melkplas verkaasd maar dat gebeurt in Oosterwolde. Er liggen kazen op voorraad op de boerderij want bij twaalf winkels in de regio wordt de kaas verkocht, onder de merknaam ‘’de Dames van Snip’’. Het verpakken en verdelen van de kazen gebeurt vanuit Jonkersvaart. Het leverde ons een kaasplankje op en voor de boerin wat handel. O ja, de boerderij biedt ook vleespakketten aan.

Het gaat goed met Karst Jan en Andrea. Ze zijn zelfbewust en met volle kracht bezig om het ouderlijk bedrijf te vergroenen en ze durven nieuwe dingen te ondernemen. Sinds de zomer is de biologische kwalificatie binnen. De moeder van Karst Jan zegt: hij stond op school, bij excursies altijd vooraan, luisterde goed en was alert….. Karst Jan zegt zelf dat hij door zijn opleiding geleerd heeft om vragen te blijven stellen en problemen van andere kanten te bekijken.