In de tweede week van november zitten we aan de keukentafel van de familie Datema in Niekerk. Het is dit jaar alweer de achtste tafel van een biologische boer waar Henk van der Molen en ik aan de koffie met koek zitten. We kijken door een groot raam naar het zonovergoten weiland waar een moederkoe en kalf staan. Ger Datema vertelt twee uur lang over het familiebedrijf aan de Maarsdijk, dat hij samen met zoon Wiliam en zijn vrouw runt. Wat we in het weiland zien, is niet de normale praktijk: kalveren worden direct na de geboorte gescheiden van de moeder. Ook bij biologische boeren. Gert is begonnen met een experiment waarbij hij de kalveren twee jaar lang bij de moeder houdt. “De kalveren lijken niet zoveel last te hebben van een vroege scheiding maar de het loeien van de moederkoeien gaat door merg en been“, vertelt Gert. Het bedrijf heeft nog een paar verrassingen zoals de mogelijkheid om te overnachten (B&B en camping) en achter de boerderij staan twee windmolens van het Gronings bedrijf EAZ. Dit bedrijf specialiseert zich in kleine molens (15 meter hoog) met houten wieken en windvaan die, in tegenstelling tot de grote windturbines van 100 meter hoog, bij iedereen wel in de smaak vallen omdat ze bijna geen lawaai maken en klein zijn. Uiteraard is de opbrengst lager dan die van de grote broers, gemiddeld 45.000 kW per jaar, maar de twee bij de boerderij zijn voldoende om zelfvoorzienend te zijn.
Datema vertelt over de achteruitgang van de weidevogelstand. Toen ze in 1984 begonnen, waren er overal om de boerderij grutto’s, kieviten, tureluur, scholeksters. Ondanks het feit dat hij nog ruim 5 hectare weidegrond heeft waar de vogels optimaal beschermd worden zijn de resultaten slecht. Henk en ik hebben dit afgelopen jaar tijdens onze rondgang vaker gehoord. Wel gaat het goed met de boerenzwaluwen en heeft hij afgelopen drie jaar steeds een paartje veldleeuweriken gehad. Ook een sterk bedreigde vogelsoort.
Gert had geopperd dat hij graag een bloemrijke rand van twee meter breed en 950 meter lengte langs een van zijn weilanden aan wil leggen. Het zou een dubbel doel dienen: de bloeiende kruiden trekken insecten die het basisvoedsel van veel vogels vormen. Omdat er laat gemaaid wordt is het ook een vegetatie waar jonge vogels zich schuil kunnen houden. Tegelijk komt er een smal pad langs zodat de gasten op zijn minicamping daadwerkelijk het weiland in kunnen. Je hoofd raakt leeg, zegt Gert, als je het weiland in loopt, en de weidsheid is indrukwekkend.
Ariën Baken, derde partner in crime van het Nieuwe Weg Natuurfonds, stelde een plan op en berekende samen met de boer dat het gaat om een investering van iets meer dan €5.000.- . Het fonds zorgt dat het plan op gang komt, geeft een kleine subsidie, de boer betaalt ongeveer de helft en voor de rest klopten we aan bij de Provincie.
Gedeputeerde Henk Staghouwer op bezoek bij de Datema’s.
En dus stonden we daar, woensdagmiddag 17 april, op de zonovergoten camping van Datema, naast het weiland waar Gerdt zijn plan demonstreerde. Met twee kleine windmolens op de achtergrond. Links naast hem zoon Wiliam, beoogd opvolger van het bedrijf, rechts in keurig pak Henk Staghouwer, gedeputeerde van Landbouw en Natuur van de Provincie Groningen, die midden in coalitiebesprekingen een pauze had genomen om anderhalf uur bij ons aanwezig te zijn. Hij had hulp van beleidsambtenaar Ramon Klaasens. Wij, van het fonds, waren er als drie natuurmusketiers, maar ook Angela Rijnen, boerin van Eykemaheerd en voorzitster van de NBLV en oude rot Martin Wiersema, biologisch boer van Kleikracht uit Winsum. Voor de mediale echo was Joyce Broos met fotograaf aanwezig van de Streekkrant. Zie haar verslag van dinsdag 23 april. (Link).
Als een boer spreekt luister je. Als iemand met hart en verstand praat over iets waar hij lang over nagedacht heeft dan raken toehoorders in de ban van het verhaal. Ook al ben je geen Barack Obama.
Gert Datema toonde ter plekke wat hij wilde en waarom, en deed dat overtuigend. Henk Staghouwer zei dat hij opgelucht was dat hij een uur lang niets hoefde te zeggen, en zegde steun toe voor dit plan en de initiatieven want ´de gangbare landbouw is niet meer houdbaar´. Ramon Klasssens stelde voor nog een keer rond de tafel te komen voor wat kleine aandachtspunten. Het plan past naadloos in de richting die de provincie op wil en binnen de afspraken voor een steunfonds voor natuurinclusieve landbouw dat de Provincie beheert. Tijd voor een laatste kop koffie en kleine kadootjes waaronder de schoolplaat uit 1953 met weidevogels.
Een slag, niemand uit
