Een zonnepanelenpomp voor de Datema’s

Biologisch veeboer Gert Datema van Aan de Maarsdijk (Niekerk) is al meerdere keren via deze nieuwsbrief  en een podcast geïntroduceerd. Drie jaar geleden legde hij een bloemenstrook van zo’n 900 meter aan in één van zijn weilanden. Die strook trekt insecten aan en is een schuilplaats voor kleine zoogdieren en (jonge) vogels; de zaden zijn voer voor Puttertjes, Sijsjes. Het is een ingreep die zo simpel is dat het geen naam mag hebben behalve dat in moderne weilanden (95% van het areaal aan weidegrond) geen bloem meer bloeit. En het gras groeit er met behulp van kunstmest zo snel dat er eind april, midden in het broedseizoen, al gemaaid wordt. Weidevogels zijn hier kansloos.

Gert ziet de ontwikkeling met lede ogen aan. Afgelopen jaar had hij, en dat is uitzonderlijk, een wulpennest in zijn weilanden. ‘Niets mooier dan het geluid van een Wulp’, zei hij. Een deel van zijn weilanden worden laat gemaaid. Voor het creëren van deze ‘rustperiode’ krijgt de boer een financiële tegemoetkoming van een agrarische natuurvereniging. Ongeveer €800.- per hectare als na 15 juni gemaaid wordt.

 Er is een andere voorwaarde voor de beschikbaarheid van voedsel voor vogels: een vochtige bodem. Gert heeft afgelopen paar jaar een sloot naast een weiland voortdurend vol laten lopen met water. Het zorgt voor een hogere grondwaterstand en waardoor de bodem zacht blijft en bijvoorbeeld wormen niet diep wegkruipen. In een zachte bodem kunnen Grutto’s, Kieviten, Tureluurs wroeten en zoeken naar eten. Met veel droge zomers achter de rug en boeren die graag hun grondwater minimaal op een meter diepte hebben, is er geen emelt, worm, pissebed etc. te vinden voor weidevogels. Zie hier in een notendop waarom het slecht gaat met onze boerenlandvogels.

Gert hield de sloot op peil met een met water gevulde giertank aangesloten op een tractor. Maar in plaats van dure, vervuilende diesel te gebruiken en een tractor, die niet altijd beschikbaar is, is een waterpomp op zonnepanelen de oplossing.  Die wordt her en der al door boeren gebruikt. De hierboven afgebeelde zonnepanelenpomp van de firma Poortman (Gorredijk) kost , afhankelijk van de capaciteit, twee à drieduizend euro. Het Nieuwe Weg Natuurfonds heeft Gert voorgesteld om een derde van de aanschafprijs te betalen met een maximum van €800.-. In ruil voor minimaal drie jaar pompen op een kansrijke plek voor vogels. En natuurlijk een verslag van wat er in het land gebeurt. Gert had al enkele keren jonge grutto’s bij de sloot waargenomen.  Hij heeft het voorstel in dank  aangenomen.

We hebben Gert geholpen met het verkrijgen van een subsidie van de provincie voor de bloemenstrook een paar jaar geleden en we geven hem nu wat wind in de rug met het maken van deze ‘plasdras’. We kunnen niet zonder de motivatie van boeren als Gert en zijn zoon William voor het in stand houden of weer creëren van een rijk cultuurlandschap.

In de laatste Grauwe Gors, het zeer degelijke, jaarlijkse vogeltijdschrift van Avifauna Groningen, vol vogelnieuwtjes, staat een samenvatting van het gebruik van de plasdrasmethode door boeren in de provincie. In acht jaar is het aantal vernatte weilanden verdrievoudigd tot bijna 180 stuks. Die bedekken bijna 70 hectare weidegrond. Dus, gemiddeld 0.38 hectare per plasdras. Opvallend uit de inventarisaties is dat naast de kieviten, grutto’s, tureluurs en  wulpen, er nieuwe soorten op afkomen zoals de kluut, kleine plevier, kokmeeuw of visdief. De plasdras is een blijvertje in strijd tegen de verdroging van de weilanden waardoor voedsel voor weidevogels onbereikbaar wordt. Het is niet de koninklijke weg. Dat is een hogere grondwaterpeil en twee maanden later maaien.